Блинкен Россиянинг Украинага бўлган ҳудудий даъволарини танқид қилиб келаётган Тоқаев билан учрашди
Россиянинг Украинага босқинига бир тўлганидан бир неча кун ўтиб, АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен Кремль таъсири кучли бўлган Марказий Осиё давлатларига ташрифини бошлади.
Блинкен ўз сафарини Россиянинг Украинага бўлган ҳудудий даъволарини танқид қилиб келаётган Қозоғистон президенти Қосим-Жомарт Тоқаев билан учрашувдан бошлади.
Остонада ўтган Қозоғистон ташқи ишлар вазири Мухтор Тилеуберди билан мулоқотда Блинкен Вашингтон Қозоғистон суверенитети, мустақиллиги ва ҳудудий яхлитлигини қўллаб-қувватлашини билдирди.
Қозоғистон ва Россия дунёдаги энг узун қуруқликдаги чегарага эга. Путин Украинага уруш бошланганидан сўнг қозоқлар орасида мамлакат хавфсизлиги борасида хавотирлар кучайди. Негаки Қозоғистон постсовет маконида Украинадан кейин этник руслар сони бўйича иккинчи ўринда туради.
Блинкен бугун Остонада Марказий Осиёнинг беш давлати ташқи ишлар вазирлари билан учрашади ва шундан сўнг Тошкентга сафар қилади.
Блинкен АҚШ давлат котиби сифатида Остона ва Тошкентга биринчи марта ташриф буюрмоқда.
БМТ: Украинада ҳалок бўлган тинч аҳоли сони 8 мингдан ошди
Россия Украинага бостириб кирганидан бери тинч аҳоли орасида 8 мингдан кўпроқ киши ҳалок бўлди. Бу ҳақда БМТнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича комиссарининг навбатдаги ҳисоботида қайд этилди.
Тинч аҳоли ўртасида жабрланганларнинг жами сони 21 минг 580 киши бўлди, улардан 8 минг 101 нафари ўлган. Ҳалок бўлганлар орасида 2 127 киши аёл, 488 нафари вояга етмаган болалардир.
“Тинч аҳоли орасида ўлимлар, асосан, ҳаводан берилган зарбалар, жумладан, оғир артилерия, реактив тизимлар ва ракеталар отилиши оқибатида бўлди”, дейилади ҳисоботда.
БМТ Инсон ҳуқуқлари олий комиссарининг Украина бўйича ҳисоботлари ҳар ойда эълон қилиниб борилади. Ҳисоботларда фақат ҳужжатлаштирилган ва тасдиқланган ўлим ҳолатлари келтирилаётгани, аслида ҳалок бўлганлар сони бундан кўпроқ экани таъкидланади.
Ўтган йилнинг мартида Украин армияси озод қилган буча ва Ирпень шаҳарларида камида 700 тинч фуқаронинг жасади топилган эди. Ўша йилнинг мартида Мариуполь драма театрининг Россия томонидан бамбордимон қилиниши оқибатида 300 киши, краматорск вокзалига уюштирилган ҳужумда 50 киши, Часов Ярдаги кўп қаватли уй бомбардимон қилингани оқибатида 48 киши ҳалок бўлган.
Хитой билан муносабат кескинлашмоқда
27 февраль куни Хитой Ташқи ишлар вазири, ўз давлати бу можарода барча томонлар, жумладан Киев билан ҳам алоқани сақлаб келмоқда, деб таъкидлади.
Айни пайтда Хитой, АҚШнинг хитой компанияларига нисбатан санкцияларига жавобан, қатъий чора кўришидан огоҳлантирди.
Хитой Россиянинг Украинадаги босқинида бевосита ёрдам кўрсатмаган бўлса ҳам, АҚШ Хитойни ёпиқ эшиклар ортида бундай ҳаракат жиддий оқибатларга олиб келишидан огоҳлантирмоқда.
Бу ҳақда Оқ уйнинг миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Жейк Салливан маълум қилди.
«Пекин қандай йўл тутиши борасида ҳарбий ёрдам кўрсатиш ёки кўрсатмаслик борасида бир қарорга келиши керак. Аммо, улар биринчи йўлни танласа, бу Хитойга чинакамига қимматга тушади”, деди Салливан.
АҚШ Марказий разведка бошқармаси бошлиғи Уильям Бернс CBS News телеканалига берган интервьюсида Хитой Россияга қурол етказиб бериш масаласини ўрганаётгани, аммо якуний қарорга келмагани ҳақида гапирди.
Ўтган ҳафтада АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен Вашингтон бундай шартномага қарши эканини ва Пекин бу ишни амалга оширса, муносиб жавоб қайтарилишидан огоҳлантирган.
Қозоғистон Хитой таклифини қувватлашини билдирди
Хитой яқиндагина Украина урушини тўхтатиш учун 12 банддан иборат тинчлик режасини таклиф қилган. Унда давлатларнинг ҳудудий яҳлитлигини сақлаш, тинчлик музокаралари бошланиши учун аваалдан қўйилган шартларни бекор қилиш, “қонсиз уруш” менталитетидан воз кечиш, россияга қарши санкцияларни қоралаш каби таклифлар бор. Бироқ урушни тўхтатиш учун конкрет чоралар кўрсатилмаган.
Ғарб давлатлари Хитойнинг бу таклифи фақат Россия манфаатларига хизмат қилишини айтиб, уни қўлламаётир.
Хусусан, Украина таклиф қилинган тинчлик режасида Россиянинг Украинадан қўшинларини олиб чиқиши назарда тутилмаганини айтиб, Хитойнинг таклифини рад этган. Бироқ, Киев режанинг айрим бандлари муҳокамасига очиқлигини ҳам истисно қилмади.
Хийтонинг ён қўшниси бўлган Марказий Осиё давлатларидан, ҳозирча Қозоғистон бу таклифга ўз муносабатини билдирди.
25 февраль куни Қозоғистон Ташқи ишлар вазирлиги тарқатган баёнотда айтилишича, Остона Хитой таклифини “бир давлатнинг ҳудудий яхлитлиги ва суверенитетига амал қилган ҳолда қон тўкилиши олдини олишга қаратилгани учун қўллашга арзийди” деб ҳисоблайди.
Айни пайтда, бу баёнотда Қозоғистон томони Россиянинг Украинага босқинини қораламаган, бироқ томонларни “яхши ният ифодаси” ўлароқ ҳарбий низони тўхтатиш ва музокаралар столига ўтиришга чақирган.