емайл: bekievam@rferl.org Facebook: @Mehribon.Bekieva
Кўпдан бери силдан азият чекаëтган журналист ва ҳуқуқ фаоли Дилмурод Саййиднинг Навоий қамоқхонасидан пойтахтга кўчирилиши¸ Тошкентнинг Саййидга нисбатан қаҳри юмшай бошлагани ëхуд журналист аҳволининг оғирлашгани аломати сифатида кўрилмоқда.
Маҳбус ёки маҳбусалар номусига тажовуз қилишнинг, айниқса, тергов жараёнларида кузатилаётгани, бу каби ноинсоний ҳаракатларнинг эса, асосан, ҳуқуқ тартибот идоралари ходимлари томонидан амалга оширилаётгани айтилмоқда.
13 декабр кунидан бошлаб Ўзбекистонда пиротехника воситаларини сотиш ва ундан фойдаланишга тақиқ жорий қилинди. Аммо ҳар йили янги йил кечаси олдидан қўйиладиган бундай тақиққа қарамай¸ байрам кечаси мушакбозлик авжга чиқади.
Айрим норасмий манбаларга кўра, Ўзбекистонда чўчқа гриппига чалинганлар ва ушбу гриппдан ўлганлар сони ошиб бормоқда. Айни пайтда ўзбек расмийлари Ўзбекистоннинг бу эпидемиясидан холи эканини таъкидлашда давом этмоқдалар.
13 декабр куни Ўзбекистон ва Туркманистон президентлари икки давлат чегараларида фуқаролар қатнови билан боғлиқ ҳолатни енгиллаштириш бўйича келишиб олдилар.
Ҳюман Райтс Вотч Ўзбекистон ҳукуматини ҳуқуқ ҳимоячилари фаолиятига тўсқинлик қилмасликка чақирди. Нуфузли ташкилотнинг 10 декабр куни эълон қилган баёнотда Ўзбекистон ҳукумати Қарши ва Марғилонда маҳаллий ҳуқуқ ҳимоячиларининг Ҳюман Райтс Вотч тадқиқотчиси Таня Локшина билан учрашишига тўсқинлик қилгани билдирилган.
Amnesty International халқаро ташкилоти Ўзбекистон қамоқхоналарида қолаётган ҳуқуқ фаоллари Алишер Кароматов билан Аъзам Фармоновларни зудлик билан озодликка чиқариш бўйича акция эълон қилди.
5 декабр куни ўзбек сенаторлари “Ўзбекистон Республикаси билан Туркманистон ўртасида озодликдан маҳрум этишга ҳукм қилинган шахсларни жазони ўташни давом эттириш учун топшириш тўғрисидаги Шартномани ратификация қилиш ҳақида”ги қонунни маъқулладилар.
Фарғона шаҳар қамоқхонасида сақланаётган ҳуқуқ фаоли Ғанихон Маматхонов юрак хуружига учради. Бу ҳақда Озодликка ҳуқуқ фаолининг ўғли Жамолхон Маматхонов маълум қилди.
Тошкент шаҳар Юнусобод туман жиноий ишлар суди 3 декабр куни ҳуқуқ фаоли Фарҳод Мухторовнинг апелляция тартибидаги аризасини кўриб чиқиб, унинг жазо муддатини беш йилдан тўрт йилга қисқартирди.
“Биродарлар” номли янги диний ташкилотга алоқадорликда айбланиб ҳибсда ушлаб турилган сирдарёлик олтмишдан зиёд намозхон йигит эндиликда “Жиҳодчилар” диний гуруҳига алоқадорликда айбланаяпти.
Аввалроқ ноқонуний диний даъват билан шуғулланганликда айбланган қаршилик ўттиздан зиёд муслима аёлга нисбатан эндиликда сиёсий айбловлар ҳам илгари сурилаяпти.
ОИТСга қарши кураш куни муносабати билан Озодлик радиоси ўтган йил кузида Наманганда ОИТВ юқтириб олган 40 гўдак тақдири билан қизиқиб, мазкур иш юзасидан ўнга яқин шахснинг жиноий жавобгарликка тортилганини аниқлади.
Қашқадарё вилоят Жиноий ишлар судида жавобгарликка тортилаëтган ҳуқуқ фаоли Ғайбулло Жалилов¸ Озодликка аëн бўлишича¸ уч нафар шериги билан Қашқадарёдаги бир қатор объектларни портлатишни режалаганликда айбланмоқда.
25 ноябр куни Фарғона вилоят Охунбобоев судида судя Нуриддин Қодиров Ғанихон Маматхонов иши бўйича суд ҳукмини ўқиб, ҳуқуқ фаолига беш йиллик қамоқ жазоси тайинлади.
Ўзбек оилаларида хотин-қизларни камситиш¸ уларга зулм ўтказиб¸ ҳам жисмоний¸ ҳам руҳий азоб бериш қадимдан уйдан кўчага чиқарилмаслиги шарт деб қараладиган муаммо бўлиб келмоқда. Аммо бундай зеҳният муаммони фақат газак олдирмоқда¸ холос.
Шу кунларда Тошкент мактабларидаги ҳар бир синфда икки-учтадан ўқувчи нафас йўллари ўткир инфекциясига чалинган. Айни пайтда ўзбек тиббиётчилари бу борада ваҳима қилишга ҳожат йўқлигини таъкидламоқдалар.
Қаршида ҳибсга олинган 30 дан зиёд муслимадан саккиз нафари 19 ноябр куни ҳибсхонадан чиқарилди. Аммо, қаршилик ҳуқуқ фаолларига кўра, улар ҳамон терговга чақириб турилибди.
Жорий йилнинг октябрида Сирдарёда ҳибсга олинган 60 дан зиёд намозхон йигитга нисбатан ҳибсхонада қийноқ қўлланилмоқда. Улар “Биродарлар” номли янги бир диний ташкилотга алоқадорликда айбланаяпти.
Президент фармони билан декабр ойидан ошириладиган ойликлар¸ хусусан Ўзбекистондаги энг кам иш ҳақи¸ бозор нархида долларга чақилса¸ 20 долларга ҳам бормайди. Бу пулга қандай тирикчилик қилиш мумкин?
Давомини ўқинг